Fiskturbet kumarhane kaydı. Güncel ayt konuları.

10. 12 e) Görülüyor ki Goethe nin dünya görüşü, şu düşünceye dayanmaktadır; iç âlem, ve dış âlem, vahdet ve kesret, ide ve hayat arasında, karşılıklı, tesirler mevcuttur; dış âlem, ahenkli tarzda şekillendirici bir iç âlemle, bir mânevî kuvvetle ahenkleşmektedir. Tabiattaki ritm vasıtasıyla da, huzursuz bir iç âlemin huzura kavuşması mümkündür. Burada, ide ve tecrübenin, ruh ve tabiatın samimî ve derûnî bir terkibe, birleşmeye doğru cehtettiklerini görüyoruz. Kanın deveranından (dolaşımından) mevsimlere ve yıldızlara kadar, her şeye ritmik bir kanan hâkimdir. Goethe ve Schiller, fikir sâhasında, iki nâzım (regülâtif) âmil olarak görünürler. Sırtı maziye (an aneler), yüzü, daha ziyade, istikbâle dönük akliyeci (rasyonalist) onsekizinci asır, maziyi, fikrî bakımdan, bir kaos hâline getirmişti. Goethe ve Schiller, bu kaousu, tekrar, bir kozmos hâline getirmişti. Goethe, kaotik bir devrin ızdıraplarını, başarılarını ve ideallerini, vardığı hedefleri, eserlerinde, aksettirmekte, edebî bir açıklığa ve berraklığa kavuşturmaktadır: Schiller ise, bu mevzuda, şu düşünceyi izhar ediyor: Der Dichtung heilige Magie Dient einem weisen Weltenplane, Still lenke sie zum Ozeane Der grossen Harmonie, Şi rin o kutsî sihr-ü füsunu Hâdimdir hikmet dolu bir kevnî nizâma, Ve sessizce sevkeder ruhu O büyük âhenk ummânına. Goethe, bu büyük âhengi Frau von Stein da aramış, bu ahenge, Iphigenie auf Tauris dramında da, şekli ve hüviyet vermişti. Goethe ye göre, sadece, kendi sübjektif duygularını ifade eden bir kimse, henüz daha şair değildir; fakat, dünyayı iktisap edip [bir iç yaşantı (Erlebnis) olarak şuurun aktüel muhtevası hâline getirip] ifade etmesini bilen bir kimse, şairdir. Böyle bir kimse, tükenmez bir kaynak hâline gelir ve daima yenidir; hiç eskimez. Hâlbuki, bu mevzuda sübjektif bir karakter dağarcığındaki bir avuç şeyi harcadıktan sonra, bütün sermayesini de tüketmiş olur. f) Goethe, bir taraftan, Klâsik San at sâhasında, bilgilerini arttırırken, diğer taraftan tabiat ilimlerinin taallûk ettiği bilgileri de iktisap ediyordu. Bu, Goethe nin, kendi ruhunu terbiye hususunda, sarfettiği gayretler cümlesinden addedilmek lâzım gelir. Peki ya bu ikilemi hangi çizgi ayırıyor? Yeni 111 fiskturbet Hz bölümünde bunun üzerine odaklanıyoruz.